VİKİNGLER BAŞLIYOR

Viking kültürü; hikayeler, masallar ve şiirlerden oluşur. Vikingleri merak edip, göz gezdiren herkes kendini; krallar, cesur kahramanlar, güzel kadınlar, tehlikeli yolculuklar, savaşlar ve korkunç ejderhalardan oluşan renkli bir edebiyatın içerisinde bulur. Vikinglerin ilk ortaya çıktığı yıllarda kimse onları yazmaz, yaşlılar ölür ve genç insanlar yaşanan olayları hatırlamaz,hatırlasa da yazı kullanmadıklarından aktaramazlar. Viking Çağı Tarihi zaman ilerledikçe tamamen ortadan kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. İzlanda’da Hristiyanlığın ortaya çıkması imdada yetişir. Çünkü Hristiyan kiliseler, İzlandalılara yazı yazmayı öğretir. İzlanda’daki eğitimli erkeklerin hepsi, şiirsel olarak birbirlerine Viking efsanelerini aktarmaya başlarlar. Bu sayede artık kimse bu zengin mirası unutmaz ve İskandinavyalılar Vikingleri kalplerinde canlı tutarlar.

Viking kültürü; doğanın dikte ettiği zor koşullardan, krallık sisteminden, harika ticaret becerilerinden ve halk arasında oluşan rekatbetten etkilenmiştir. Vikingler dünyada en çok ticaret yapan, etkileyici ticaret yeteneklerine sahip tüccarlardır. Avrupalılar Vikinglerin ticareti nasıl bu kadar iyi yaptıklarını anlamak ve onlardan faydalanmak için sık sık ülkelerine davet ederler. Ancak Avrupalılar Vikingleri anlamakta zorlanırlar. Çünkü onları ticarette bu kadar başarılı kılan salt ticari zekaları ve yetenekleri değildir. Onlar için onur çok önemli bir erdem olup, bu erdemi rekabet gücüyle birleştirmeyi başarmışlardır. Örneğin; ölmekten Avrupalılar kadar korkmazlar. Öldükten sonra ailelerinin mutlu olması ve geride ün bırakmaları onlar için daha önemlidir.

Vikinglerin anavatanı İskandinanavya’dır. İskandinavya; Danimarka, Norveç ve İsveç olmak üzere üç ana ülkeden oluşur. Danimarka, Norveç ve Güney İsveç’te seyahat etmek, fiyortlar ve araziyi kaplayan engin ormanlar nedeniyle zordur. Peki Vikingler bunu nasıl atlatır? Tabii ki herkesin az ya da çok bildiği gibi gemilerini kullanarak!

 

MS 700 civarında, İskandinavya’daki gemi yapımcıları, halihazırda mükemmel olan Viking gemilerini daha da üst seviyeye taşır. Bir Viking gemisi çok güçlü ve denize açiktir. Sığ derinlikte, üstü açık ve oldukça uzun ve dar bir gemi, yelkenle birlikte küreklerle de itilebilir. Büyük dalgaların üzerinde yükselip eğilebilen korkutucu görünen gemilerdir.Bu gemiler aynı zamanda güvenli ve uzun yolculuklar için çok uygundur. Bu gemiler vasıtasıyla İskandinavya’daki insanlar, tüm Avrupa’ya, Asya’ya ve Amerika’ya kadar ulaşıp, ticaret yapmaya başlarlar. Vikingler denizleri ve nehirleri otoyollar gibi kullanırlar.

Gemi herhangi bir sığ nehirde de yelken alabilir. O kadar hafif ve güçlülerdir ki, denizden-nehire, nehirden-denize geçiş esnasında karada bile belli sınırlarda hareket edebilirler. Böylece İsveç Vikingleri sadece Almanya ve Polonya’ya değil, aynı zamanda nehirler aracılığıyla Rusya, Hazar Denizi ve Karadeniz’e, oradan da Ukrayna, Türkiye ve Yunanistan’a kadar ulaşırlar. Vikingler sadece bu bölgeye ulaşmakla kalmamışlar herkesin bildiği tarihin aksine Kristof Kolomb’dan 500 yüzyıl önce Amerika Kıtası’na ayak basmışlardır. Evet yanlış duymadınız Sayın Okuyucularım Vikingler Amerika’yı daha önce keşfetmişlerdir! Yukarıda anlattığım muhteşem gemileri ve gezginci zekaları sayesinde Grönland’a ve Kanada’nın bir bölümüne inmişleridir.

Buraya kadar Vikingler’in kültüründen, ticari ve gezginci zekalarından,kendilerine has erdemlerinden bahsettim.İzninizle yaşamış olan her toplulukta var olan din konusuna da değinmek isterim.

Vikingler başlangıçta putperesttir ve Hıristiyan dünyası ile savaş halindedir. Baskınlarında zengin Hıristiyan manastırlarını hedef alırlar. Viking Çağından sonra Hıristiyanlığın ilerlemesiyle çok tanrılı bir toplumdan tek tanrılı toplumuna geçmişlerdir.

 

 

Bölgesel olarak üç tip Viking vardır. Bunlar; Danimarka, İsveç ve Norveç Vikingleridir.

Danimarkalı Vikingler

İsminden de anlaşılacağı üzere yerleşik olarak bugünkü Danimarka bölgesinde yaşamışlardır. Avrupa kıyılarına, İngiltere, İrlanda ve Baltık Denizi çevresinde bulunan Litvanya, Letonya ve Estonya’ya ticaret amaçlı geziler ve baskınlar düzenlemişlerdir. Bugünkü Estonya’nın başkenti Tallin’nin ismine esin kaynağı olmuşlardır. Tallin ‘’Danimarkalıların Kenti’’ anlamına gelir. Fransız kıyılarından, Portekiz ve İspanya çevresinden geçerek Cebelitarık’a oradan Akdeniz’e inmişlerdir. Akdeniz’in kuzey kıyılarından devam ederek Miglagaard yani Viking dilinde büyük şehir olan Konstantinapolis bugünkü adıyla İstanbul’a varmışlardır…

İsveçli Vikingler

İsveç Vikingleri Ukrayna’nın manastırlarında bulunan 12. Yüzyıl El Yazmalarında anlatıldığı gibi Rusya’nın kurucuları olduğunu biliyor muydunuz? Bunu diğer bir yazımda ilginizi çekeceğini düşündüğüm bir hikaye ile ayrıntılandıracağım…

Norveçli Vikingler

Norveçli Vikingler yerleşik olarak bugünkü Norveç bölgesinde yaşamışlardır. Ayrıca yukarıda ayrıntılandırdığım gibi o muhteşem gemileri vasıtasıyla İzlanda, Grönland, İngiltere ve İrlanda’ya ilerlemişlerdir.

Ayrıca Vikingleri aşağıdaki gibi de kategorize edebiliriz:

Korsanlar-soyguncular

Savaşçılar

Tüccarlar

Paralı askerler

Paralı askerlere örnek olarak Doğu Roma İmparatorluğu muhafız alay birliği Varangianlara katılan askerleri örnek verebiliriz. Bizleri yakından ilgilendirecek ve sizlerin de çok ilgilisini çekeceğini tahmin ettiğim bir bilgiyi vermek isterim. Bu askerlerin hemen yanı başımızda bulunan Ayasofya’da da izleri de vardır! 9. Yüzyıldan kalan bir yazı mevcuttur. O yazı şunu söylemektedir ”Halvdan buradaydı.”

Yerleşimciler: Yukarıda belirttiğim gibi Vikingler belirli bir bölgede sabit kalmadılar. Bugünkü Rusya’yı da keşfe çıktılar.Sovyet Rusya’sı yasaklasa da tarih silinemez bir gerçektir.İsveçli Vikingler ilk Rus devletlerini kurmuşlardır.

Yukarıda kısaca özetlemeye çalıştığım Viking Tarihi’nin en şaşalı dönemleri MS 793’den MS 1066’ya kadar sürmüştür ve bu zaman dilimine ’Viking Çağı’ denmektir.

Viking bilgeliğinin şiirsel özeti Havamal’dan alıntıdır. Vikingler der ki…

Bir adamın canını almak

ya da topraklarına sahip olmak istiyorsan

erken kalk.

Tembel kurtlara kuzu yoktur.

Hiçbir savaş yatağında kazanılmaz.

…

Sevgilerimle,

Esra DOĞRUL