ANGLOSAKSON KRALI TEDARİKSİZ ETHELRED VE VİKİNGLER

Bir zamanlar İngilizlik, Britonlardan, Romalılardan, Angllardan, Saksonlardan ve Jütlerden oluşan çok kültürlü bir toplumdu. Ancak İngiltere, İskandinavya’dan gelen pagan savaşçılar tarafından saldırıya uğruyordu.

Kimdi bu pagan savaşçılar?

İskandinavya’dan denize açılarak zenginlik arayan ‘’Vikinglerdi.’’

Başlangıçta sadece istilacı olan Vikingler, kısa sürede beşinci yüzyılda Anglosaksonların yaptığından daha fazla tehdit oluşturmaya başladılar. Tüm İngiltere’ye yayıldılar; Norveçliler özellikle İskoçya’nın kuzey ve batı sahillerini ele geçirirken Danimarkalılar Doğu Anglia’yı, Yorkshire’i ve Mercia’yı fethederek İngiltere’nin büyük bir kısmına hakim oldular. Fakat sonrasında Wessex Kralı Alfred, Danimarkalı ve Norveçli Vikinglerle başa çıkmayı başardı. Bu yüzden adı ‘’Büyük Kral Alfred’’ olarak anıldı. Saray kültürünün etkin bir hamisi olarak isim yapan Alfred, kendini Hıristiyanlığın ve tüm Anglosaksonların putperest Danimarkalılara karşı savunucusu olarak görüyordu.

Britanya’nın en karmaşık dönemlerinden biriydi. İngiltere’nin güney kıyısı olan Portland, Viking çağının en kanlı başlangıcının yapıldığı yerdi. İlk yağma burada 789 yılında Portland’a bağlı Dorset’de gerçekleşti. Burası Anglo-Sakson krallığı Wessex’in merkezi bir parçasıydı.

Üç gemi Portland limanına demir attı. Limanda onları karşılamaya gelen Anglosaksonlar vardı. Vikingler yine tüccar gibi davranıp gemilerinden aşağıya indiler ve limandaki Anglosaksonları öldürdüler.

Vikingler onlarca yıl Dortset’e tekrar tekrar geldiler. Burası aracılığıyla krallığın içlerine ilerleyebiliyorlardı. Dorset, Paymount’dan ve Dorchester’dan da görünebiliyordu. Saldırıların burada gerçekleşmesi olağandı. Çünkü o zamanlar trafiğin en yoğun olduğu bölgeydi.

100 yıllık çatışmadan sonra Anglosakson Kralı Alfred’le Danimarkalı Viking Kralı Guthrum arasında ‘’Wedmore Anlaşması’’ imzalandı. (878) Vikingler Britanya’ya yerleşerek güney ve batıdaki Anglosaksonların yanında kendi krallıklarını ‘’Danelaw’ı’’ kurdular. Bir Asır kadar barış içinde yaşadılar. Ve Anglosakson Krallığı büyüdü.

980 yılında bir asırlık barışın ardından Viking Savaşçıları, Anglosakson Krallığı’nın zenginliğini yağmalamak üzere geri döndüler. Birçokları bunun sonun başlangıcı olduğunu düşünüyordu…

Norveçli Vikinglerin önderliğindeki Olag Tryygvason 93 gemiyle Blackwater Nehri’nin yakınındaki Maldon’a doğru ilerledi. Onu Doğu Anglosaksonların Ealdorman Byrhtnoth önderliğindeki ordusu karşıladı. Vikingler Maldon’daki Anglosakson lideri Byrhtnoth’la karşı karşıya kalmadan önce Folkestone, Sandwich ve Ipswich’i yağmaladı. Byrhtnoth, istilacılardan kurtulmak için para ödemeyi reddetti; onlarla savaşmak istiyordu. Vikinglerin ilerlemesini bekledi. Kahramanca savaşan Byrtnorth bu savaşta öldü.

991 yılında Essex’de yapılan bu savaşın adı ‘’Maldon Savaşı’ydı.’’ Vikingler bu zaferi kazandı. Ancak her iki taraf da büyük kayıplar verdi. Maldon Savaşı, daha büyük katliamların habercisiydi…

Antik edebiyatın en önemli parçalarından biri olan ‘’Anglosakson Kroniği’’ 890 yılında rahiplerin yaşanan olayları kaydetmesiyle başlar.

‘’978 senesinde kanlı bir bulut pek çok kez görüldü. Bir aleve benziyordu. Bu özellikle rahatsız ediyordu. Çünkü gökyüzünde görülen kan bulutları, yaklaşan kıyametin bir alametiydi.’’

Anglosakson Kroniği’nde, 978 senesinde paskalyadan on dört gün sonra bir Pazar günü, kıyamete sebep olacağı düşünülen sevilmeyen bir Kral olan ağırkanlı Tedariksiz Ethelred’in tahta çıkışını anlatır. On yaşındayken Anglosakson Kralı olur ve sayısız Viking saldırılarıyla mücadele etmek zorunda kalır.

O dönemde çok sayıda Anglosakson krallığı vardı.  Anglosakson Wessex Kralı Büyük Alfred, EthelRed’in tahta çıktığı yıl, Londra’yı Danimarkalılardan kurtarmıştı. Ayrı krallıklar, onun hükümdarlığı altında birleşmişlerdi.

Ethelred, Büyük Kral Alfred’in torunu olan Edgar’ın iki oğlundan genç olanıydı ve 968 yılında doğdu. Maalesef iki oğlu da farklı annelerden dünyaya geldi ve babaları Kral Edgar’ın 975’te ölümünün ardından aralarında güç mücadelesi çıktı. Edward’ın ölmesiyle sona erdi.

Kral Edgar zamanında yönettiği Anglosakson Krallığı, huzurluydu. Bu yüzden Kral Edgar’a “Huzurlu, barışçıl” lakabı verildi. Oğlu, Ethelred’e de hakettiği lakap verilmişti.

Aslında Ethelred’in lakabı, varlıklarının sadakatini kontrol edememe veya sürdürememe yeteneği ile karakterize edilmişti. Aynı zamanda da Viking saldırılarının alevlenmesine de sebep olmuştu.

980-1000 yılları arasında Vikinglilerle Anglosaksonlar arasında yapılan savaşlar bitmek bilmiyordu. İngiliz ırkının topraklarında büyük bir mücadele vardı. Viking gemileri, her yeri yakıp yıkıyordu.

Ethelred’in Krallığı, Danimarkalı Vikinglilerin saldırısına uğradı. Devlet, soyluların bölünmesi ve Ethelred’in Alfred’e hiç benzememesi yüzünden zayıf düşmüştü ama bu sefer Danimarkalıların saldırısı çok daha  güçlüydü.

İlk başta sahil boyunca küçük baskınlar düzenlediler, ancak yıllar geçtikçe Vikinglerin cesaretleri arttı. Saldırıları daha büyük ve acımasız hale geldi. İngiltere’nin kalbinde daha derin yaralar açtı. Ethelred elinden geldiğince çabaladı, ama istilacılara etkili bir askeri direniş düzenlemedi. Bunun yerine bu saldırılara son vermeleri için Danimarkalılara ödeme yapılmasına karar verdi. Bu ödemelere Danimarka vergisi olan ‘’Danegeld’’ adı verilir. Bu ödeme 10.000 pounddu. Bu günümüz parasıyla 75 Milyon dolar demek. Fazla etkisi olmadı. Çünkü yıllar geçtikçe, bu ödemeler daha da arttı. Vikinglere yetmemeye başladı.  O yüzden Ethelred taktik değiştirdi.

Vikinglere altın ve gümüş önererek taraf değiştirip kendi için savaşmalarını istedi. Hem de paralı asker olarak. Viking çetelerini kovmak için Vikingleri askere alıyordu. Özellikle de Pallig adında Danimarkalı bir Viking paralı askerini tanıyordu. Pallig ve paralı askerlerine krallığı korumaları için Ethelred tarafından ödeme yapıldı. Bu ödemeler daha da arttı. Vikinglere yetmemeye başladı.

Anglosakson Kronoği’nde yazdığına göre, Pallig Ethelred’in onlara verdiği altın ve gümüş hediyelere rağmen ona ihanet etti. Toplayabildiği kadar gemiyle yeniden Vikinglere katıldı. Bu askerler kendilerine en yüksek parayı ödeyen Norveçli Vikingler için savaşmaya hazırdı. Ama paralı askerler aynı zamanda çok dönekti ve daha yüksek para ödeyen başka biri için kolayca taraf değiştirebilirdi.

1002 yılında Ethelred Danimarkalı Vikinglerin korkusuyla yaşıyordu ve İngiltere’de yaşayan tüm Danimarkalı Vikinglerin katliamının emrini vermişti. Anglosaksonlar, Danimarkalı Vikingleri acımasızca katlettiler. Pallig’in 54 Viking askeriyse tuzağa düşürülerek ihanet etmeleri yüzünden kafaları kesildi ve Dorset’teki bir çukura atıldı. Pallig’in kafasıysa gelen gidene ibret olsun diye yol kenarındaki bir direğe asıldı. Bu İngiliz tarihinin en karanlık günlerinden biriydi.

Dorset’deki bu katliamın adı ‘’Aziz Brice Günü Katliamı’’ olarak anılır. (1002) Bu katliamın burada yapılmasının amacı, Dorset’in göz önünde bir yer olmasıydı. Ethelred yoldan gelen geçen insanların görmesini istemiş olmalı.

Ethelred neden 13 Kasım Cuma, Aziz Brice Günü’nde bu katliamı seçti, bilinmiyor…

Kanıt: Carbon 14 yöntemiyle bilim insanları, İngiltere’nin Dorset bölgesinde bulunan çukurdaki 54 adamın Ethelred’in sıkıntılı krallığında yaşamış olabileceğini buldular.

Toplu bir Viking idamının Anglosakson Kroniği’nde kaydedilmiş olması muhtemeldi. Ama o ve hiç kimse Anglosakson Kroniği’ne bu suçla ilgili bir açıklama yazmadı.

Anglosakson Kroniği, Anglosaksonlar tarafından eski İngilizce diliyle kaydedilmiş kronoloji belgeleridir. Günümüze kadar sadece 9 kopya kaldı. En eskisi Cambridge Üniversitesi’nde saklanıyor. Yıl yıl başa gelen önemli olayları anlatıyor. Metinler de iki kolon bulunuyor. Bir tarafta tarihler, diğer tarafta da her senenin girişinde neler yaşandığı yazıyor.

Anglosakson Kroniği’nde Ethelred’in Maldon Savaşı’yla ilgili bilgileri bulundu. Ancak ‘’Aziz Brice Günü Katliamı‘’ hakkında herhangi bir ipucuna rastlanamadı. Bilim insanları bu konuyla alakalı çalışmalarını hala sürdürüyorlar.

Ethelred’in Maldon Savaşı döneminde Anglosakson Kroniği’ne yazdığı bir şiir vardı.  Şiir, her iki tarafın da savaşta büyük kayıplar verdiğini anlatır.

‘’Byrhtnoth adamlarının arasında dikiliyor.

Vatanını kim koruyacak?

Siz Barbarlar savaşta düşesiniz.

Byrhtnoth kılıcının kınından çekti.

Geniş ve parlak uçlu

Onu sırta sapladı.

Karşısındaki savaşçılar öldüler.

Katledilenler yere düştü.

Geri çekilmediler, Byrhtnoth onları coşturdu.

Kılıcıyla zalimce elini geri çekmedi.

Ve zavallı savaşçılar ayağının önüne serildi.

Cesurca savaşmalarına rağmen Byrhtnoth’un Anglosakson ordusu savaşı kaybetti.’’

Ethelred.

Nihayetinde Ethelred’in Dorset’de yaptığı bu idam boşunaydı. Katliamın etkisi İngiltere’de daha büyük sorunlara ve Danimarka’dan daha fazla saldırıların gelmesine neden oldu. Kısa bir süre sonra Danimarka Kralı Çatalsakal Sweyn, İngiltere’ye büyük bir filo getirdi. Ethelred defalarca para ödemek istediyse de artık çok geçti. EthelRed bu saldırılara daha fazla dayanamayıp 1013 de Normandiya’ ya kaçtı.

Kral Çatalsakal Sweyn İngiltere’nin fiilen hükümdarı oldu, ancak bir yıl sonra 1014 yılında öldü. İngiltere gibi Danimarka’da siyasi ve idari gelişmelerden payını almıştı. 1016’da Danimarka Kralı Kral Çatalsalal Sweyn’in küçük oğlu Cnut İngiltere’nin hükümdarı oldu. O yılın başında ülkeyi Ethelred’in oğlu Edmund İronside’yle paylaşmıştı. Edmund Wessex’i; Cnut’da Mercia’yı almıştı. Edmund da kısa bir süre sonra öldü.

1019’da İngiltere, Danimarka ve daha sonra Norveç’i de kapsayan çoklu krallığın bir parçası haline geldi. Bu bir Anglo-Danimarka yönetimiydi. Önceki istilacıların aksine Cnut, destekçilerini bu topraklara yerleştirdi ama Anglosakson toprak sahiplerinin arazilerine el koymadı; aynı zamanda güçlü manastırlarla, yakın ilişkide olmayı özen gösterdi.

İngiltere bölündü. Çoğu Swein’in oğlu Cnut’u kral olarak gösterdi, fakat Londra ve güney bölgelerinde soylular Ethelred’i geri dönmeye davet etti. Ethelred geri döndü. Dönüşünün üzerine, askeri girişimini örgütledi ve başarılı bir şekilde yönetti. Cnut’u şaşırtarak, Danimarka’ya gitmeye zorladı. Kısa süren bir zaferdi ve o yılın ilerleyen dönemlerinde Ethelred, yine Danegeld parasıyla zafer kazanmaya çalıştı. O zamana kadar sadece Londra ve güney İngiltere’nin kralıydı. 1016’da Danimarkalılar tarafından öldürüldü. Tahtını, öldürülmeden önce Danimarka’ya karşı kısa ve kararlı bir mücadele yürüttüğü oğlu Edmund Ironsides’e bıraktı.

Viking hikayeleri burada bitmedi…

Sevgilerimle,

Esra DOĞRUL

 

Kaynakça:

Jeremy Black / Kısa İngiltere Tarihi

Natinonal Geographic / Vikingler Yokoluş

http://www.independent.co.uk/news/uk/this-britain/day-the-vikings-got-their-comeuppance-1920111.html

http://www.bbc.co.uk/guides/z8q487h

https://www.usna.edu/Users/history/abels/hh315/vikingsrevised.html

https://www.britannica.com/biography/Ethelred-the-Unready

http://www.anglo-saxons.net/hwaet/?do=get&type=person&id=EthelredtheUnready

http://www.bbc.com/news/science-environment-14476039

https://www.britannica.com/topic/Saint-Brices-Day-massacre

http://englishhistoryauthors.blogspot.com.tr/2012/06/st-brices-day-massacre.html

http://aclerkofoxford.blogspot.com.tr/2010/11/st-brices-day.html

http://thehistorymanatlarge.blogspot.com.tr/2010/02/battle-of-pinhoe-devon-in-year-1001.html

http://medievaldanishfamilies.blogspot.com.tr/2008/10/pallig-tokesen-ab.html

http://www.viking.no/s/people/d-knud.htm

https://books.google.com.tr/books?id=QaWsAwAAQBAJ&pg=PT19&lpg=PT19&dq=Guthrum+antla%C5%9Fmas%C4%B1&source=bl&ots=36fxpFedgL&sig=gJ2UyLzWcCZjTGv_7CtOw7J6mpo&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjgyong-5DYAhUN-aQKHWBUDnoQ6AEILTAB#v=onepage&q=Guthrum%20antla%C5%9Fmas%C4%B1&f=false

https://en.wikipedia.org/wiki/Anglo-Saxon_Chronicle

http://www.independent.co.uk/news/uk/this-britain/day-the-vikings-got-their-comeuppance-1920111.html

http://www.historytoday.com/richard-cavendish/st-brice%E2%80%99s-day-massacre

http://www.historic-uk.com/HistoryMagazine/DestinationsUK/The-Battle-of-Maldon/

https://www.britannica.com/biography/Olaf-Tryggvason

http://www.wikizero.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRGFuZWxhdw

http://www.wikizero.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQWxmcmVkX3RoZV9HcmVhdA

http://www.wikizero.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvTWFsZG9uX011aGFyZWJlc2k